Tarım sektörü ekonomiyi oluşturan sektörlerin en önemlilerinden biri olup bunu oluşturan en küçük birimler tarım işletmeleridir. Tarım işletmeleri tarım dışı sektörlerdeki firmalar gibi ekonomik bir birim olup aynı zamanda işletmeci ve ailesinin sosyal yaşam alanıdır. İşletmeci ve ailesi aynı zamanda çiftçi ailesi olarak da ifade edilmekte ve işletme ile sosyal ve ekonomik olarak bütünleşmiştir. Çünkü işletme aynı zamanda ailenin yaşam alanıdır. Bu durum aile ile işletme ve işletmeyi oluşturan diğer canlı ve cansız varlıklarla duygusal bir bağ oluşturmaktadır. Böylece tarım işletmesi sosyal-kültürel ve ekonomik bir yapıya dönüşmektedir. Ancak hiçbir faktör bu işletmelerin ekonomik bir birim olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir.
Tarım, bizim esas zenginlik kaynağımızdır. Ekonominin temel taşlarından biridir. Sadece ekonomik değil sosyokültürel ve ahlaki bir gerçektir. Bir tarım ülkesi olduğumuz hiçbir zaman unutulmadan, çiftçiliğin kazançlı bir meslek haline getirilmeli, insanların doğduğu yerde doyurulacağı, üreticinin ürettiğinin karşılığı alacağı, bilimsel bilgi ile tarıma dayalı sanayinin ürünleri geliştirmek suretiyle ülke ekonomisine daha fazla katkı yapacağı, markalaşmanın sağlandığı, üretim planlamasının esas alındığı bir politika oluşturmalıyız. Daha geniş tarım alanlarına, daha modern teknik metotlarla bitkisel ve hayvansal üretim bileşkesiyle tarım yapmak zorundayız. Gençlerin tarıma teveccühü arttırılmalıdır. Yöresel ve bölgesel ürünler marka haline getirilmeli, tarıma dayalı sanayileşme öncelenerek katma değerli üretime ağırlık verilmelidir. ‘Büyük ve Güçlü Türkiye’ hedefiyle Cumhuriyetin 100. Yıldönümü olan 2023 yılına yaklaşırken, gıda güvenliği ve pazarlaması ile küresel bir güç olmalıyız. Çok üretmek artık tek amaç olmamalı, nitelikli ve stratejik üretim esas alınmalıdır.
Ekonomik amacı olan üretim birimlerinin temel amacı kar elde etmektir. Bunun ötesinde toplumsal sorumluluğu vardır. Nitekim her birey içerisinde yaşadığı toplumun ihtiyaçlarını karşılamak için üretimin ucundan tutmak zorundadır. Tarımsal ürünler toplumun beslenmesinde gerekli olan gıdaların ham maddesidir. İşletmeci işletmenin kendi hedefleri ile birlikte toplumun ihtiyaçlarını da dikkate almak zorundadır.
Ekonomik birimlerin davranış biçimleri önemlidir. Üretim için girdi tedarikinde, ürün münavebesi belirlenmesinde, üretim tekniğinin tercihinde, mekanizasyon, bina vs. diğer sermaye unsurlarının yatırım gibi diğer işletmeyi ilgilendiren kararlarda ekonomik kriterleri dikkate almak zorundadır. Ekonomik olarak başarı sağlayamayan işletmelerin sürdürülebilirliğinden söz edilemez. Tarım işletmelerinin sürdürülebilirliği işletme ekonomisi, bölge ve ülke ekonomisi açsısından oldukça önemlidir. Nitekim işletmeler bütünü oluşturan parçalardan biridir. Parçalar çalışmazsa bütününün işlevi sağlanamaz. Bütün bunların gerçekleşmesi için tarım işletmecilerinin ekonomik kriterlere dikkat etmesi gerekmektedir. Bu manada tarımsal işletmeler ülke ekonomisi için bir tümevarım kuralıdır.
Ekonomik kriterler, üretim maliyeti analizleri, işletme analizleri ve yatırım analizleri olarak adlandırılabilir. Üretim maliyeti analizleri, bir üretim faaliyetinin karlılığını, işletme analizleri bir üretim dönemi (bir yıl) süresince işletmenin sahip olduğu tüm varlığı ile elde ettiği gelir arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Yatırım analizleri ise işletmelerde gerçekleştirilmesi planlanan yatırımların (traktör, hayvan, bina vs) işletme için kısa, orta ve uzun dönemde karlılığını analiz etmektedir.
Tarım işletmelerinde üretim genellikle yılda bir defa gerçekleşmekte ve kar marjı da düşük olarak belirlenmektedir. Bu nedenle tarım işletmeleri dış finansman kaynaklarına ihtiyaç duymaktadır. Aile işletmeleri, şirketler, kooperatifler dahil öz kaynakları ile finansman sorununu çözebilen tarımsal işletme varlığı ifade etmekten imtina edilecek kadar az sayıda. Finansmanı kredi olarak kullanılırken bu analizlerin yapılması önemlidir. Nitekim kullanılacak kredilerin geri ödenebilme olanaklarının krediyi almadan belirlenmesi gerekmektedir. Aksi durumda işletmelerin sürdürülebilirliğini tehdit edebilecektir. Kredi kullanan müteşebbis kadar krediyi kullandıran kurum da verilen finansmanın yerinde ve amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını müracaattan kullanıma kadar takip edecek bir yapı oluşturulması gerekmektedir.
Ayrıca tarım işletmeleri yabancı kaynak kullanma konusunda tutucu davranmaktadır. Eğer kullanılan yabancı kaynak oranından daha fazla kar oranı elde edilecekse bu durum işletme ve ülke ekonomisi açısından avantajlı olacaktır. Ancak işletmeciler kar elde etme olasılığı yüksek olduğu durumlarda bile, hibe, teşvik, fon kullanma gibi olanaklara geleneksel ve dini vecibelerden dolayı ihtiyatlı yaklaşmaktadırlar.
Hibeler genelde faizsiz olup ülke ekonomisinin kalkınması ve tarımsal üretim potansiyelinin artırılarak diğer ülkelere bağımlılığı azaltmak suretiyle kendimize yeterliliği sağlamak için kamu tarafından verilen karşılıksız fonlardır. Nitekim bu durum içerisinde yaşadığımız toplumun menfaatleri gereği olup yasal hak olarak kullanıcılara verilmektedir. En önemlisi de faizsizdir. Devlet bankaları dışında da tarım bankacılığını ön plana çıkaran hatta birinci önceliğini tarım bankacılığına veren bankacılık hizmetleri tarıma destek ve yön vermeye çalışmaktadır. Klasik gösterilen ipotek karşılığı kredi kullandırmak ödeme zamanında yapılamazsa kanuni hakları kullandırmaktan öte tarım bankacılığı hizmeti veren bankalar verilen kredilerin takibi için ziraat mühendisi çalışanları istihdam ederek etkin ve sürekli üreticiyi takip ve yönlendirmeye çalışmaktadırlar. Tabi kontrol edebildiği kadar.
Gönül ister ki aile işletmeleri, ticari tarımsal işletmeler ve tarımsal kooperatiflerimiz öz kaynaklarıyla işletme ekonomilerine yön versin ve kredi finansmanını düşünmesin. Ancak içinde bulunduğumuz durum özellikle son otuz yılda üreticilerimizin kendi imkânlarıyla içinden çıkamayacakları bir hal almıştır.
Devlet anadır, Devlet babadır. Bazen ana şefkati ile kucaklayacak bazen de babanın fedakârlığını gösterecektir. Her zaman ilk başvurulan tarımsal kredilerin yapılandırılmasını devletimizin ana şefkati olarak görüyoruz. Üreticilerimiz adına devletimizin baba fedakârlığını bekliyoruz. Sadece tarımsal kredilerin yapılandırılması değil tarımsal desteklemelerde de üreticimiz lehine kararlar alınması gerekmektedir. Baba, bazen de kulak çeker bunu da unutmayalım.
Tarımsal işletmelerin yeniden yapılandırma ve hedefleri olan bir yapıya dönüştürülmesi için DEVLETİMİZİN destek ve etkin denetimi ile her bir tarımsal işletmeyi şirket yönetir gibi sürdürülebilir ekonomik yapıya dönüştürmesi çok da zor değil.
Adı olan birçok sivil toplum kuruluşunu aktif olarak işin içine çekmemiz gerekiyor. Her işletme, şirket, kooperatif işletme ekonomisi ve hukuki işlemleri için bağlı olduğu kuruluşlardan destek almalı, bu kuruluşlarda sadece üye aidatı yerine destek ve hizmet vermelidir. Tarım ve Orman Bakanlığı etkin denetim ve desteklemelerini bu kuruluşlar üzerinden yapmalıdır. Böylece Bakanlığımız üzerindeki birçok yükü sadece denetim yaparak görevleri kanunla belirlenen tarımsal kuruluşlarına devretmiş olacaktır.
En küçük tarımsal işletmede bile İşletme Analizi, Üretim Analizi ve Yatırım Analizi yapılması konusunda Tarım Orman Bakanlığı denetiminde Üniversitelerimiz, tarımsal kurum ve kuruluşlarımızın aktif sorumluluk alması sağlanmalıdır.
“Kapı açılır, sen yeter ki vurmasını bil, Ne zaman bilmem! Yeter ki O kapıda durmasını bil.” demiş Hz. Mevlana.
Üreticilerimize tarım kapısını beklemelerini tavsiye ediyorum, alternatifi olmayan, Ülkelerin ve geleceğin eskimeyen tek mesleği tarımdır. Kapıdan ayrılmayalım.
#topragınadamı
